Ο εμπορικός σύλλογος Ερμής ιδρύθηκε το 1868 από μια ομάδα 36 εμπόρων της Πάτρας, με επικεφαλής τον Γερμανό κεφαλαιούχο
Θεόδωρο Άμβουργερ. Συγκεκριμένα, στις 24 Απριλίου του 1868 η εν λόγω ομάδα συγκεντρώθηκε στο σπίτι του επιχειρηματία Μαρτίνου Φελς και εκεί αποφάσισε τη δημιουργία επαγγελματικού σωματείου των πατρινών εμπόρων, εγκρίνοντας σχετικά το παρακάτω ιδρυτικό πρακτικό απόσπασμα του οποίου παραθέτουμε:
Εν Πάτραις σήμερον την 24ην Απριλίου 1868 τη προσκλήσει του κυρίου Θεοδώρου Άμβουργερ, λαβόντος την πρωτοβουλίαν της συστάσεως Εμπορικού Συλλόγου εν τη πόλει των Πατρών, συνήλθον εντός της ενταύθα οικίας των κυρίων Φελς και Σία οι εξής πολίται και έμποροι της πόλεως ταύτης: Αναγν. Πετσάλης, Γουλ Γιάρλεϋ, Διον. Μαλτέζος, Ιωάν. Ν. Μανιάκης, Ιωάν. Κ. Γερούσης, Δημ. Μπουκαούρης, Κ. Δ. Μηλιώτης, Π. Νικολάου, Ν. Πάνου, Β. Κρεμμύδης, Νικ. Τριάντης, Αναστ. Λάππας, Π. Δρακόπουλους, Γ. Σπηλιάδης, Γ. Ν. Νιανάρας, Π. Πέτας, Π. Γούναρης, Κ. Παπαρρήτωρ, Κυρ. Λάππας, Αναστ. Π. Αστραχάς, Διον. Στάμου, Κων. Στρούμπος, Διον. Ι. Φραγκόπουλος, Κλ. Α. Παπαδεοδώρου, Γ.Α Σακελλαρόπουλος, Σ. Α Λάππας, Κ. Τσάτσος, Χρ. Ι. Αναγνωστόπουλος, Χ. Μεϊτανόπουλος, Γ. Κοζάκος, Γ. Δ. Παραμυθιώτης, Θ. Άμβουργερ, και Α. Δεσύλας.
Ο κύριος Θεόδωρος Άμβουργερ, ανακοινώσας τον σκοπόν της εκ μέρους του γενομένης προσκλήσεως, προσήγαγε κατάλογον περιέχοντα ονόματα διαφόρων εμπόρων, οίτινες μετά των άνω συνελθόντων αποδέχονται την σύστασιν Εμπορικού Συλλόγου, πρόθυμοι να συντρέξωσιν αυτόν διά της συνδρομής των. Κατόπιν οι συνελθόντες μετά προηγουμένην από κοινού μεταξύ των συνεννόησιν εκήρυξαν την συνέλευσιν απηρτισμένην και εξελέξαντο Πρόεδρον
μεν αυτής τον κύριον Αναγνώστην Πετσάλην, ως γεροντότερον μεταξύ όλων, Γραμματέα δε τον κύριον Βασίλειον Κρεμμύδην ως νεώτερον.
Το καταστατικό του Ερμή, που ψηφίστηκε από τη συνέλευση των πιο πάνω 36 εμπόρων της Πάτρας επικυρώθηκε στις 18 του Γενάρη του 1895 με βασιλικό διάταγμα, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τον Φλεβάρη του ίδιου χρόνου.
Ποιος ήταν ο σκοπός του Συλλόγου
Το καταστατικό του Ερμή καθόριζε ως σκοπό του Συλλόγου την από κοινού σύσκεψιν των μελών του και συζήτησιν περί παντός αντικειμένου αφορώντος τας ανάγκας και τα συμφέροντα του εμπορίου και της βιομηχανίας εν γένει και της πόλεως [των Πατρών] ιδία και την δια πάσης τακτικής και νομίμου οδού επιδίωξιν της θεραπείας και βελτιώσεως αυτών. Για αυτό το λόγο ο σύλλογος θα συνερχόταν σε ορισμένη αίθουσα και αφού συσκεπτόταν, θα προχωρούσε κάθε φορά στις χρειαζούμενες παραστάσεις προς την κυβέρνηση ή άλλη αρχή ή οργάνωση, ζητώντας τη νόμιμη και από μέρους τους εφικτή αντιμετώπιση των διαφόρων προβλημάτων του εμπορικού κόσμου.
Ποιοι μπορούσαν να γίνουν μέλη του Συλλόγου
Μέλη του συλλόγου μπορούσαν να είναι μόνο έμποροι, βιομήχανοι, τραπεζίτες, διευθυντές Τραπεζών, εμπορικοί πράκτορες και εμπορομεσίτες, εγκατεστημένοι στην Πάτρα, όπου και θα ασκούσαν το επάγγελμά τους. Στο σύλλογο ωστόσο θα ήταν δυνατόν να εγγραφούν, ως επίτιμα όμως και όχι ως τακτικά μέλη και πολίτες που δεν ανήκαν στο στρώμα των εμπόρων, εφόσον θα είχαν προσφέρει στον ίδιο τον σύλλογο, συγκεκριμένες αξιόλογες εκδουλεύσεις ή γενικότερα στο εμπόριο του τόπου σημαντικές υπηρεσίες.
Το προεδρείο του Ερμή αποτελούσαν ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος και ο ταμίας του, που εκτελούσαν τον προϋπολογισμό του συλλόγου, παρακολουθούσαν τα οικονομικά του, αποκτούσαν για λογαριασμό του ακίνητα ή τα υποθήκευαν ή τα εκποιούσαν και τον εκπροσωπούσαν σε όλες του τις σχέσεις.
Κάθε μέλος του Συλλόγου ήταν υποχρεωμένο να καταβάλλει ετήσια συνδρομή για τη συντήρηση των γραφείων και του εντευκτηρίου του σωματείου. Η συνδρομή προκαταβάλλονταν κάθε Δεκέμβρη και εκείνος που την καθυστερούσε, δέκα ημέρες μετά από σχετική αναποτελεσματική προειδοποίηση, διαγράφονταν από τα μητρώα του σωματείου.
Τις διαγραφές των μελών τις ενεργούσε ύστερα από εντολή του προεδρείου ο Γραμματέας του συλλόγου, που δεν εκλεγόταν, αλλά διοριζόταν – ήταν δε Γραμματέας του Ερμή για πάρα πολλά χρόνια ο δικηγόρος και δημοσιογράφος Κων. Φιλόπουλος, διευθυντής από το 1873 μέχρι το 1892 του Φορολογούμενου, που υπήρξε η σημαντικότερη πατραϊκή εφημερίδα του 19ου αιώνα. Ο Ερμής διόριζε επίσης νομικούς συμβούλους για τη νομική κατοχύρωση των διαφόρων ενεργειών του – ανάμεσα μάλιστα στους συμβούλους αυτούς ήταν για αρκετό χρονικό διάστημα και ο Δημ. Γούναρης.
Οι χώροι του Ερμή
Στον Ερμή εκτός από την αίθουσα συνεδριάσεων υπήρχε εντευκτήριο, στο οποίο θα προσέρχονταν οι έμποροι, που ήσαν γραμμένοι σ’ αυτόν, αλλά και οποιοσδήποτε άλλος ημεδαπός ή αλλοδαπός, που δεν ήταν έμπορος, με την τήρηση όμως συγκεκριμένης διαδικασίας. Το εντευκτήριο αποτελούσε τόπο αναψυχής, υπήρχαν δε σ’ αυτό αναγνωστήριο, βιβλιοθήκη, κυλικείο με αναψυκτικά κάθε είδους, σφαιριστήρια και τα συνηθισμένα παιχνίδια εκείνης της εποχής. Για τη λειτουργία όλων αυτών υπήρχαν ειδικοί κανονισμοί που πρόβλεπαν τους όρους χρήσης και συμμετοχής, καθόριζαν το ωράριο λειτουργίας καθώς και τη διαχείριση των οικονομικών του συλλόγου, εξασφαλίζοντας από τα έσοδα σε ετήσια βάση ως υπόλοιπο του ταμείου ένα αξιόλογο χρηματικό ποσό.
Επαναπροσδιορισμός του Ερμή
Ο Ερμής λειτούργησε για εκατόν είκοσι και πλέον χρόνια ως επαγγελματικός σύλλογος. Το Μάρτιο του 1995, ο Ερμής μεταβάλλεται από επαγγελματικό σε πολιτιστικό σωματείο. Ως σκοποί ήδη του Ερμή ορίζονται, μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη δραστηριοτήτων σχετικών με τον πολιτισμό, την κοινωνική ζωή, το εμπόριο και την οικονομία γενικά, η παρακολούθηση των κοινωνικών, οικονομικών και εμπορικών προβλημάτων της Πάτρας και της ευρύτερης περιοχής και οργάνωση διαλέξεων και σεμιναρίων για την προώθηση των αρχών του εμπορίου και για τη γνώση των οικονομικών θεμάτων.
Πρόεδροι του Ερμή κατά καιρούς χρημάτισαν οι: Αναγν. Πετσάλης, Θ. Άμβουργερ, Φρ. Βουδ, Ιωάν. Καραμανδάνης, Ανδρ. Τζίνης, Δημοσθ. Αλεξόπουλος, Βλ. Αντωνόπουλος, Ιωάν. Γαλανόπουλος, Γεωργ. Τριάντης, Γεώργ. Τζαβέλλας, Ανδρ. Κούκος, Κων. Μακρυκώστας, Ανδρ. Αντωνόπουλος, Πέτρος Νικολάου, Απ. Κούκος και Γεωργ. Πραπόπουλος.
Στις 3 του Απρίλη του 2002 αναδείχτηκε ύστερα από αρχαιρεσίες το τελευταίο Διοικητικό Συμβούλιο του Ερμή, στο οποίο οφείλεται η έκδοση του βιβλίου «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΕΡΜΗΣ» του ιστορικού Βασίλη Κ. Λάζαρη, το 2003. Το διοικητικό συμβούλιο το αποτελούσαν: ο Σπ. Αποστολίδης, ως πρόεδρος, η Εβελίν Ροδοπούλου, ως αντιπρόεδρος, ο Κων. Γαλανάκης ως γραμματέας, ο Αθαν. Παπασπυρόπουλος, ως ταμίας, και ως μέλη η Ισιδώρα Ρούπα, ο Αθαν. Κουφόπουλος και ο Τρυφ. Παπαδόπουλος.

